Bodembedekkers

Bodembedekkers spelen een cruciale rol in het bevorderen van duurzaamheid, het verbeteren van de bodemgezondheid en het ondersteunen van biodiversiteit. Bodembedekkers zijn planten die de bodem tussen wijnstokken bedekken en tal van ecologische functies vervullen.

Het nut van bodembedekkers

• Bodemerosie verminderen
  Bodembedekkers beschermen de bodem tegen erosie door wind en water, wat essentieel is voor het behoud van de bodemstructuur en het voorkomen van nutrientverlies.
  
  
• Verbetering van de bodemgezondheid
  Ze bevorderen een gezonde bodemstructuur door organisch materiaal toe te voegen, wat de bodemvruchtbaarheid verhoogt en een rijk microbieel leven ondersteunt.
  
  
• Waterhuishouding verbeteren
  Door het verminderen van verdamping en het verbeteren van de wateropname, helpen bodembedekkers bij het handhaven van een stabiele vochtbalans in de bodem, wat vooral belangrijk is tijdens droge perioden.
  
  
• Onkruidonderdrukking
  Bodembedekkers concurreren met onkruid om licht, ruimte en voedingsstoffen, waardoor de noodzaak voor schoffelen of chemische onkruidbestrijding afneemt.
  
  
• Biodiversiteit bevorderen
  Ze creëren een leefomgeving voor nuttige insecten en andere fauna, wat bijdraagt aan een biologisch evenwicht in de wijngaard.

3 Voordelen van Bodembedekkers

Het werken met bodembedekkers heeft een aantal voordelen voor de wijngaardenier

• Verbeterde bodemstructuur
  Bodembedekkers bieden een natuurlijke bescherming tegen erosie, vooral op hellingen waar de bodem anders snel zou kunnen wegspoelen. De wortels van bodembedekkers helpen bij het verbeteren van de bodemstructuur door het creëren van poriën die de lucht- en waterbeweging bevorderen. Gezondere bodemomstandigheden kunnen leiden tot sterkere wijnstokken en een hogere kwaliteit van druiven, wat uiteindelijk de opbrengst en winst kan verhogen.
  
  
• Natuurlijke bemesting
  Leguminosen, zoals klavers en erwten, fixeren stikstof uit de lucht en verrijken zo de bodem zonder de noodzaak van synthetische meststoffen.
  
  
• Verhoogde biodiversiteit
  Ze ondersteunen een breed scala aan flora en fauna, wat bijdraagt aan een robuuster ecosysteem dat beter bestand is tegen plagen en ziekten. Ze kunnen dienen als leefgebied voor nuttige insecten die plagen helpen beheersen, zoals lieveheersbeestjes die bladluizen eten.

3 Nadelen van Bodembedekkers

• Competitie met Wijnstokken

Een van de belangrijkste nadelen is dat bodembedekkers kunnen concurreren met wijnstokken om water en voedingsstoffen, vooral in droge perioden of op arme bodems.

• Arbeidsintensief

Het beheren van bodembedekkers kan complex en arbeidsintensief zijn. Het vereist kennis en ervaring om de juiste soorten te selecteren en te beheren, evenals om de optimale timing en technieken voor inzaaien en onderhoud te bepalen.

• Verhoogd risico

Bepaalde bodembedekkers kunnen als gastheer fungeren voor ziekten en plagen die ook wijnstokken kunnen aantasten, wat een verhoogd risico op ziektes in de wijngaard kan betekenen.

4 Voorbeelden Bodembedekkers

Domein Bergen experimenteert met het gebruik van bodembedekkers. Omdat de wijngaarden op Domein Bergen zijn geïntegreerd met de culinaire voedselbossen, is er een voorkeur voor eetbare bodembedekkers. Daarbij zoeken we naar soorten die laag blijven, niet concurreren van de jonge wijnranken en goed tegen extreme regen of extremen droogte kunnen.

Deze planten bieden een goede balans tussen eetbaarheid, onkruidonderdrukking, lage concurrentie met wijnranken, en geschiktheid voor een zavelbodem met overvloedige regenval.

1. Bieslook
Goed bestand tegen vochtige omstandigheden. Matige concurrentie voor voeding en water. Vormt dichte klonten die onkruid kunnen onderdrukken. Bladeren en bloemen zijn eetbaar en veelgebruikt in de keuken.

2. Kervel

Redelijk bestand tegen vochtige omstandigheden. Lage concurrentie voor voeding en water. Snelle groei helpt onkruid te onderdrukken. Bladeren zijn eetbaar en worden vaak gebruikt in salades, soepen en sauzen.

3. Winterpostelein

Goed bestand tegen vochtige omstandigheden. Lage concurrentie voor voeding en water. Vormt een dichte mat die onkruid kan onderdrukken. Bladeren en stengels zijn eetbaar en voedzaam, vaak gebruikt in salades.

4. Veldsla

Goed bestand tegen vochtige omstandigheden. Lage concurrentie voor voeding en water. Vormt dichte rozetten die onkruid kunnen onderdrukken. Bladeren zijn eetbaar en populair in salades.

Praktijk

In Nederland worden bodembedekkers steeds vaker gebruikt in biologische wijngaarden als onderdeel van een bredere inzet voor duurzame landbouwpraktijken. Hieronder enkele voorbeelden en methoden van hoe bodembedekkers worden ingezet.

Biologische wijnboeren selecteren vaak bodembedekkers die zijn aangepast aan de lokale klimaatomstandigheden en bodemtypen. Typische keuzes zijn klavers, grassen en kruiden die stikstof kunnen fixeren en diepgeworteld zijn om de bodemstructuur te verbeteren.

Een gangbare praktijk is het gebruik van mengsels van verschillende soorten bodembedekkers, wat zorgt voor een divers ecosysteem dat robuuster is tegen ziekten en klimaatvariaties. Bijvoorbeeld, een mengsel van witte klaver en rogge kan stikstof fixeren en tegelijkertijd een goede bodemstructuur bevorderen.

Bodembedekkers kunnen het hele jaar door worden beheerd of seizoensgebonden worden ingezet. Winterdekgewassen, zoals wintertarwe of veldboon, beschermen de bodem in de wintermaanden, terwijl zomerse bodembedekkers, zoals phacelia, bijdragen aan de biodiversiteit in de warmere maanden.